Nghe các Đài Phát thanh
RFA/Vietnamese - RFI/Vietnamese - BBC/Vietnamese - VOA/Vietnamese - Little Saigon TV - Đài VNI TV - Đài Sagon TV
Căng thẳng trên biển Đông năm 2011- phần 1
Việt Hà, phóng viên RFA
2011-12-27
Năm 2011 có thể nói là một năm của những căng thẳng trên biển Đông với một loạt các vụ va chạm, kéo theo một loạt các phản ứng về mặt ngoại giao giữa các nước có liên quan.
Việt Hà, phóng viên RFA
2011-12-27
Năm 2011 có thể nói là một năm của những căng thẳng trên biển Đông với một loạt các vụ va chạm, kéo theo một loạt các phản ứng về mặt ngoại giao giữa các nước có liên quan.
AFP photo
Đảo Phan Vinh thuộc quần đảo Trường Sa.
Đảo Phan Vinh thuộc quần đảo Trường Sa.
Trung Quốc hung hăng
Tranh chấp về chủ quyền trên biển Đông giữa Trung Quốc với các nước Việt Nam và Philippines đã trở nên hết sức căng thẳng trong năm 2011 với một loạt các sự kiện được các nhà phân tích cho là nghiêm trọng nhất kể từ sau khi bản tuyên bố về ứng xử của các bên trên biển Đông được ký kết vào năm 2002 giữa Trung Quốc và các nước ASEAN.
Vụ việc nghiêm trọng đầu tiên phải kể đến là vào ngày 25 tháng 2, hai tàu cá của Philippines khi đang hoạt động cách đảo Palawan của Philippines khoảng 140 hải lý đã bị một tàu chiến có hỏa tiễn điều khiển của Trung Quốc đe dọa và yêu cầu phải rời khỏi khu vực này ngay lập tức.
Không lâu sau đó, vào ngày 2 tháng 3, 2 tàu hải giám khác của Trung Quốc đã đe dọa và yêu cầu một tàu thăm dò của Philippines phải rời khỏi khu vực hoạt động gần Bãi Cỏ Rong ngoài khơi đảo Palawan.
Chỉ khoảng 3 tháng sau, vào ngày 26 tháng 5, đã xảy ra một vụ đụng độ nghiêm trọng khác khi tàu hải giám Trung Quốc mang số hiệu 84 cắt cáp tàu thăm dò Bình Minh 2 của PetroVietnam khi tàu này đang hoạt động tại lô 148 nằm trong vòng 200 hải lý từ bờ của Việt Nam.
Điều đáng nói là vụ đụng độ này xảy ra chỉ khoảng 10 ngày trước khi diễn đàn đối thoại Shangri-La hàng năm được tổ chức từ ngày 3 đến 5 tháng 6 tại Singapore với sự tham gia của bộ trưởng quốc phòng Mỹ Robert Gates và người đồng nhiệm Trung Quốc là Bộ trưởng Lương Quang Liệt.
Trung Quốc đang muốn cho chúng ta thấy rằng họ là một cường quốc đang nổi lên và chúng ta phải tôn trọng cái gọi là quyền trên biển của họ cũng như sức mạnh trên biển của họ.
GS Renato Cruz De Castro
Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh đã đưa vụ cắt cáp tàu Bình Minh 02 vào trong phát biểu của mình tại diễn đàn đối thoại Shangri-La. Ông bày tỏ quan ngại về sự kiện này và yêu cầu các bên duy trì hòa bình, ổn định trên Biển Đông. Thậm chí Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Robert Gates cũng lên tiếng khẳng định quyền lợi quốc gia của Mỹ trong vấn đề tự do hàng hải trong khu vực.
Thế những chỉ chưa đầy một tuần sau Shangri-La, vào ngày 9 tháng 6, một tàu hải giám khác của Trung Quốc đã cắt cáp thăm dò của tàu Viking II thuộc PetroVietnam khi tàu này đang hoạt động trong lô 136/3 thuộc khu vực thềm lục địa của Việt Nam.
Tiếp theo sau hai vụ đụng độ này, người phát ngôn Bộ ngoại giao Việt Nam đã lên tiếng nói rằng đây là những hành động có tính toán kỹ lưỡng của Trung Quốc nhằm mục đích biến các khu vực không tranh chấp thành có tranh chấp để thực hiện kế hoạch đường lưỡi bò hay đường chữ U trên biển Đông.
Nhận định về những hành động liên tiếp này của Trung Quốc trong những tháng đầu năm 2011, giáo sư Renato Cruz De Castro, giáo sư môn quan hệ quốc tế thuộc đại học De La Salle của Philippines nói:
"Rất nghiêm trọng, nó cho thấy sự leo thang hơn nữa trong việc khẳng định sức mạnh trên biển của Trung Quốc. Nếu chúng ta nói về đối thoại Shangri La, tất nhiên chúng ta có thể bàn về chuyện biển Đông và các vấn đề liên quan ở đó, nhưng những gì đang xảy ra bây giờ là thực tế. Trung Quốc đang muốn cho chúng ta thấy rằng họ là một cường quốc đang nổi lên và chúng ta phải tôn trọng cái gọi là quyền trên biển của họ cũng như sức mạnh trên biển của họ."
Vào ngày 15 tháng 6, Philippines cho biết hải quân nước này đã nhổ một số cọc lạ tại các bãi đá ngầm trong khu vực tranh chấp trên biển Đông. Phát ngôn viên của Hải quân nước này nói với báo giới là các cọc gỗ này không có dấu hiệu cho thấy thuộc về nước nào.
Trước đó, tại diễn đàn đối thoại Shangri la, Bộ trưởng Quốc phòng Phi cho biết nước này đã phát hiện một tàu của Trung Quốc đổ vật liệu xây dựng và thả phao ở vùng gần Amy Douglas Bank phía tây nam bãi Cỏ Rong mà Phillippines đòi chủ quyền. Nhận định về hành động này, tiến sĩ Ian Story thuộc viện nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore cho biết:
"Tuyên bố chung của các bên về ứng xử trên biển Đông hồi năm 2002 chỉ rõ là cấm các bên chiếm đóng các đảo và bãi đá chưa chiếm đóng. Từ năm 2002, tất cả các bên đều tuân thủ điều này. Nhưng nếu đúng là Trung Quốc đã đổ vật liệu và có dự định xây dựng trên đó thì cho đến giờ đó là hành động vi phạm DOC nghiêm trọng nhất kể từ năm 2002."
Tranh chấp về chủ quyền trên biển Đông giữa Trung Quốc với các nước Việt Nam và Philippines đã trở nên hết sức căng thẳng trong năm 2011 với một loạt các sự kiện được các nhà phân tích cho là nghiêm trọng nhất kể từ sau khi bản tuyên bố về ứng xử của các bên trên biển Đông được ký kết vào năm 2002 giữa Trung Quốc và các nước ASEAN.
Vụ việc nghiêm trọng đầu tiên phải kể đến là vào ngày 25 tháng 2, hai tàu cá của Philippines khi đang hoạt động cách đảo Palawan của Philippines khoảng 140 hải lý đã bị một tàu chiến có hỏa tiễn điều khiển của Trung Quốc đe dọa và yêu cầu phải rời khỏi khu vực này ngay lập tức.
Không lâu sau đó, vào ngày 2 tháng 3, 2 tàu hải giám khác của Trung Quốc đã đe dọa và yêu cầu một tàu thăm dò của Philippines phải rời khỏi khu vực hoạt động gần Bãi Cỏ Rong ngoài khơi đảo Palawan.
Chỉ khoảng 3 tháng sau, vào ngày 26 tháng 5, đã xảy ra một vụ đụng độ nghiêm trọng khác khi tàu hải giám Trung Quốc mang số hiệu 84 cắt cáp tàu thăm dò Bình Minh 2 của PetroVietnam khi tàu này đang hoạt động tại lô 148 nằm trong vòng 200 hải lý từ bờ của Việt Nam.
Điều đáng nói là vụ đụng độ này xảy ra chỉ khoảng 10 ngày trước khi diễn đàn đối thoại Shangri-La hàng năm được tổ chức từ ngày 3 đến 5 tháng 6 tại Singapore với sự tham gia của bộ trưởng quốc phòng Mỹ Robert Gates và người đồng nhiệm Trung Quốc là Bộ trưởng Lương Quang Liệt.
Trung Quốc đang muốn cho chúng ta thấy rằng họ là một cường quốc đang nổi lên và chúng ta phải tôn trọng cái gọi là quyền trên biển của họ cũng như sức mạnh trên biển của họ.
GS Renato Cruz De Castro
Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh đã đưa vụ cắt cáp tàu Bình Minh 02 vào trong phát biểu của mình tại diễn đàn đối thoại Shangri-La. Ông bày tỏ quan ngại về sự kiện này và yêu cầu các bên duy trì hòa bình, ổn định trên Biển Đông. Thậm chí Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Robert Gates cũng lên tiếng khẳng định quyền lợi quốc gia của Mỹ trong vấn đề tự do hàng hải trong khu vực.
Thế những chỉ chưa đầy một tuần sau Shangri-La, vào ngày 9 tháng 6, một tàu hải giám khác của Trung Quốc đã cắt cáp thăm dò của tàu Viking II thuộc PetroVietnam khi tàu này đang hoạt động trong lô 136/3 thuộc khu vực thềm lục địa của Việt Nam.
Tiếp theo sau hai vụ đụng độ này, người phát ngôn Bộ ngoại giao Việt Nam đã lên tiếng nói rằng đây là những hành động có tính toán kỹ lưỡng của Trung Quốc nhằm mục đích biến các khu vực không tranh chấp thành có tranh chấp để thực hiện kế hoạch đường lưỡi bò hay đường chữ U trên biển Đông.
Nhận định về những hành động liên tiếp này của Trung Quốc trong những tháng đầu năm 2011, giáo sư Renato Cruz De Castro, giáo sư môn quan hệ quốc tế thuộc đại học De La Salle của Philippines nói:
"Rất nghiêm trọng, nó cho thấy sự leo thang hơn nữa trong việc khẳng định sức mạnh trên biển của Trung Quốc. Nếu chúng ta nói về đối thoại Shangri La, tất nhiên chúng ta có thể bàn về chuyện biển Đông và các vấn đề liên quan ở đó, nhưng những gì đang xảy ra bây giờ là thực tế. Trung Quốc đang muốn cho chúng ta thấy rằng họ là một cường quốc đang nổi lên và chúng ta phải tôn trọng cái gọi là quyền trên biển của họ cũng như sức mạnh trên biển của họ."
Vào ngày 15 tháng 6, Philippines cho biết hải quân nước này đã nhổ một số cọc lạ tại các bãi đá ngầm trong khu vực tranh chấp trên biển Đông. Phát ngôn viên của Hải quân nước này nói với báo giới là các cọc gỗ này không có dấu hiệu cho thấy thuộc về nước nào.
Trước đó, tại diễn đàn đối thoại Shangri la, Bộ trưởng Quốc phòng Phi cho biết nước này đã phát hiện một tàu của Trung Quốc đổ vật liệu xây dựng và thả phao ở vùng gần Amy Douglas Bank phía tây nam bãi Cỏ Rong mà Phillippines đòi chủ quyền. Nhận định về hành động này, tiến sĩ Ian Story thuộc viện nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore cho biết:
"Tuyên bố chung của các bên về ứng xử trên biển Đông hồi năm 2002 chỉ rõ là cấm các bên chiếm đóng các đảo và bãi đá chưa chiếm đóng. Từ năm 2002, tất cả các bên đều tuân thủ điều này. Nhưng nếu đúng là Trung Quốc đã đổ vật liệu và có dự định xây dựng trên đó thì cho đến giờ đó là hành động vi phạm DOC nghiêm trọng nhất kể từ năm 2002."
Phản ứng của các nước
Trưởng hải quân các nước khu vực Đông Nam Á tại Hà Nội
vào ngày 27 Tháng 7 năm 2011. AFP
Những động thái liên tiếp này của Trung Quốc đã bị một số nhà nghiên cứu trong khu vực gọi là hung hăng và hiếu chiến. Thậm chí đã có lo ngại về khả năng một vụ đụng độ quân sự có thể xảy ra tại đây như đã từng xảy ra trước kia vào năm 1988 giữa hải quân Việt Nam và hải quân Trung Quốc tại đảo Gạc Ma. Trả lời đài Á châu Tự do vào tháng 6 vừa qua, Giáo sư Carl Thayer, thuộc học viện Quốc Phòng Úc nhận định:
"Không loại trừ khả năng một đụng độ kiểu như vậy, những nhà phân tích chính trường Trung Quốc cho biết có nhiều người tham gia vào việc đưa ra quyết định tại Trung Quốc. Có đến 5 cơ quan chịu trách nhiệm về vấn đề biển, chưa kể hải quân của quân đội nhân dân Trung Quốc.
Các phân tích gia cho rằng những nhà lãnh đạo Trung Quốc đang phải đối đầu với những vấn đề trong nội địa cho nên dẫn đến cái gọi là thái độ không chắc chắn từ phía Trung Quốc. Bởi vì rõ ràng là ở Trung ương thì lãnh đạo Trung Quốc muốn giảm nhẹ vấn đề, đi theo cách hòa bình hơn tuy nhiên chúng ta thấy các căng thẳng vẫn xảy ra cho nên theo tôi Bắc Kinh đã mất một phần kiểm soát vấn đề ở đây."
Tiếp theo sau những hành động lấn áp của Trung Quốc, vào ngày 13 tháng 6, hải quân Việt Nam diễn tập bắn đạn thật ngoài khơi miền Trung gần đảo Hòn Ông. Bộ ngoại giao Việt Nam lúc đó nói rằng đây là hoạt động luyện tập thường niên của hải quân Việt Nam trong khu vực.
Tổng thống Phillipines vào hồi tháng 5 cũng lên tiếng quan ngại về những căng thẳng trong khu vực và nói đến khả năng gia tăng trang bị quốc phòng cho mình để phòng vệ trước những đe dọa tiềm tàng từ Trung Quốc. Ông cũng kêu gọi đồng minh quân sự Mỹ bảo vệ nước này trước khả năng tấn công từ bên ngoài.
Tuy nhiên vào nửa sau của năm 2011, tình hình căng thẳng trên biển Đông có chiều hướng giảm bớt, tiếp theo sau việc ASEAN và Trung Quốc ký bản hướng dẫn thực hiện bản tuyên bố về ứng xử của các bên trên biển Đông vào ngày 21 tháng 7. Mặc dù bản hướng dẫn không có tính ràng buộc về pháp lý nhưng đã được Hoa Kỳ ca ngợi như một bước tiến trong việc xây dựng lòng tin giữa các bên, điều quan trọng để tiến tới việc đạt được một bộ quy tắc về ứng xử mà các bên đang mong đợi. Ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton viết trong bản tuyên bố của bà ngay sau khi bản hướng dẫn được ký kết như sau:
"Hoa Kỳ khen ngợi tuyên bố của ASEAN và Trung Quốc về việc thực hiện bản hướng dẫn để tiến tới xây dựng lòng tin và thực hiện các dự án hợp tác trên biển Đông. Đây là một bước đi đầu quan trọng hướng tới thực hiện một bộ quy tắc về ứng xử của các bên trên biển Đông và thể hiện một quá trình được thực hiện qua đối thoại và ngoại giao đa phương."
Nửa cuối năm 2011 cũng chứng kiến những chuyến thăm ngoại giao giữa quan chức các nước Việt Nam, Philippines và Trung Quốc trong nỗ lực tìm kiếm các giải pháp giảm căng thẳng trên biển.
Mở đầu là chuyến viếng thăm chính thức Trung Quốc của Tổng thống Philippines, Benigno Aquino vào cuối tháng 8, đầu tháng 9. Sau cuộc gặp này, Tổng thống Phi cho biết lãnh đạo hai nước đều nhất trí về sự cần thiết phải có một bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông và rõ ràng là không có sự gia tăng căng thẳng giữa các nước trong khu vực tranh chấp.
Vào tháng 10, tân tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sang thăm Trung Quốc và gặp gỡ với Tổng bí thư Hồ Cẩm Đào. Chủ đề bàn thảo là biển Đông. Hai bên đã có thông cáo chung sau đó, trong đó nhấn mạnh hợp tác chiều sâu giữa quân đội và lãnh đạo hai nước và tiếp tục các đối thoại chiến lược cấp thứ trưởng hai nước. Hai bên cũng ký kết thỏa thuận nguyên tắc giải quyết vấn đề biển Đông theo nguyên tắc phù hợp với lợi ích căn bản và nguyện vọng chung của nhân dân hai nước, có lợi cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển của khu vực.
Hoa Kỳ khen ngợi tuyên bố của ASEAN và Trung Quốc về việc thực hiện bản hướng dẫn để tiến tới xây dựng lòng tin và thực hiện các dự án hợp tác trên biển Đông.
NT Hoa Kỳ Hillary Clinton
Vào ngày 20 tháng 12, ông Tập Cận Bình, Phó chủ tịch Trung Quốc sang thăm Việt Nam. Theo các phân tích gia thì vấn đề biển Đông sẽ là một chủ đề được bàn thảo trong chuyến đi này của ông Tập Cận Bình nhằm giảm căng thẳng.
Đã có so sánh năm 2011 như một trận bóng đá mà nửa hiệp đầu Trung Quốc là người chơi hung hăng nhất và phạm lỗi. Tuy nhiên nửa năm sau là lúc người chơi Trung Quốc bớt dần hung hăng và các bên tập trung nhiều hơn vào các biện pháp ngoại giao.
Giáo sư Carl Thayer cho rằng có nhiều khả năng sẽ không có những xung đột tương tự năm 2011 vào nửa đầu năm 2012 và thậm chí là cả năm, nhưng để có thể giải quyết được vấn đề tranh chấp trên biển giữa các nước thì còn là một chặng đường rất dài. Mặc dù vậy vẫn có những hy vọng vào khả năng một bộ quy tắc ứng xử có tính ràng buộc về pháp lý được hình thành, bởi năm 2012 cũng đánh dấu 10 năm bản tuyên bố về ứng xử của các bên được ký kết.
vào ngày 27 Tháng 7 năm 2011. AFP
Những động thái liên tiếp này của Trung Quốc đã bị một số nhà nghiên cứu trong khu vực gọi là hung hăng và hiếu chiến. Thậm chí đã có lo ngại về khả năng một vụ đụng độ quân sự có thể xảy ra tại đây như đã từng xảy ra trước kia vào năm 1988 giữa hải quân Việt Nam và hải quân Trung Quốc tại đảo Gạc Ma. Trả lời đài Á châu Tự do vào tháng 6 vừa qua, Giáo sư Carl Thayer, thuộc học viện Quốc Phòng Úc nhận định:
"Không loại trừ khả năng một đụng độ kiểu như vậy, những nhà phân tích chính trường Trung Quốc cho biết có nhiều người tham gia vào việc đưa ra quyết định tại Trung Quốc. Có đến 5 cơ quan chịu trách nhiệm về vấn đề biển, chưa kể hải quân của quân đội nhân dân Trung Quốc.
Các phân tích gia cho rằng những nhà lãnh đạo Trung Quốc đang phải đối đầu với những vấn đề trong nội địa cho nên dẫn đến cái gọi là thái độ không chắc chắn từ phía Trung Quốc. Bởi vì rõ ràng là ở Trung ương thì lãnh đạo Trung Quốc muốn giảm nhẹ vấn đề, đi theo cách hòa bình hơn tuy nhiên chúng ta thấy các căng thẳng vẫn xảy ra cho nên theo tôi Bắc Kinh đã mất một phần kiểm soát vấn đề ở đây."
Tiếp theo sau những hành động lấn áp của Trung Quốc, vào ngày 13 tháng 6, hải quân Việt Nam diễn tập bắn đạn thật ngoài khơi miền Trung gần đảo Hòn Ông. Bộ ngoại giao Việt Nam lúc đó nói rằng đây là hoạt động luyện tập thường niên của hải quân Việt Nam trong khu vực.
Tổng thống Phillipines vào hồi tháng 5 cũng lên tiếng quan ngại về những căng thẳng trong khu vực và nói đến khả năng gia tăng trang bị quốc phòng cho mình để phòng vệ trước những đe dọa tiềm tàng từ Trung Quốc. Ông cũng kêu gọi đồng minh quân sự Mỹ bảo vệ nước này trước khả năng tấn công từ bên ngoài.
Tuy nhiên vào nửa sau của năm 2011, tình hình căng thẳng trên biển Đông có chiều hướng giảm bớt, tiếp theo sau việc ASEAN và Trung Quốc ký bản hướng dẫn thực hiện bản tuyên bố về ứng xử của các bên trên biển Đông vào ngày 21 tháng 7. Mặc dù bản hướng dẫn không có tính ràng buộc về pháp lý nhưng đã được Hoa Kỳ ca ngợi như một bước tiến trong việc xây dựng lòng tin giữa các bên, điều quan trọng để tiến tới việc đạt được một bộ quy tắc về ứng xử mà các bên đang mong đợi. Ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton viết trong bản tuyên bố của bà ngay sau khi bản hướng dẫn được ký kết như sau:
"Hoa Kỳ khen ngợi tuyên bố của ASEAN và Trung Quốc về việc thực hiện bản hướng dẫn để tiến tới xây dựng lòng tin và thực hiện các dự án hợp tác trên biển Đông. Đây là một bước đi đầu quan trọng hướng tới thực hiện một bộ quy tắc về ứng xử của các bên trên biển Đông và thể hiện một quá trình được thực hiện qua đối thoại và ngoại giao đa phương."
Nửa cuối năm 2011 cũng chứng kiến những chuyến thăm ngoại giao giữa quan chức các nước Việt Nam, Philippines và Trung Quốc trong nỗ lực tìm kiếm các giải pháp giảm căng thẳng trên biển.
Mở đầu là chuyến viếng thăm chính thức Trung Quốc của Tổng thống Philippines, Benigno Aquino vào cuối tháng 8, đầu tháng 9. Sau cuộc gặp này, Tổng thống Phi cho biết lãnh đạo hai nước đều nhất trí về sự cần thiết phải có một bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông và rõ ràng là không có sự gia tăng căng thẳng giữa các nước trong khu vực tranh chấp.
Vào tháng 10, tân tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sang thăm Trung Quốc và gặp gỡ với Tổng bí thư Hồ Cẩm Đào. Chủ đề bàn thảo là biển Đông. Hai bên đã có thông cáo chung sau đó, trong đó nhấn mạnh hợp tác chiều sâu giữa quân đội và lãnh đạo hai nước và tiếp tục các đối thoại chiến lược cấp thứ trưởng hai nước. Hai bên cũng ký kết thỏa thuận nguyên tắc giải quyết vấn đề biển Đông theo nguyên tắc phù hợp với lợi ích căn bản và nguyện vọng chung của nhân dân hai nước, có lợi cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển của khu vực.
Hoa Kỳ khen ngợi tuyên bố của ASEAN và Trung Quốc về việc thực hiện bản hướng dẫn để tiến tới xây dựng lòng tin và thực hiện các dự án hợp tác trên biển Đông.
NT Hoa Kỳ Hillary Clinton
Vào ngày 20 tháng 12, ông Tập Cận Bình, Phó chủ tịch Trung Quốc sang thăm Việt Nam. Theo các phân tích gia thì vấn đề biển Đông sẽ là một chủ đề được bàn thảo trong chuyến đi này của ông Tập Cận Bình nhằm giảm căng thẳng.
Đã có so sánh năm 2011 như một trận bóng đá mà nửa hiệp đầu Trung Quốc là người chơi hung hăng nhất và phạm lỗi. Tuy nhiên nửa năm sau là lúc người chơi Trung Quốc bớt dần hung hăng và các bên tập trung nhiều hơn vào các biện pháp ngoại giao.
Giáo sư Carl Thayer cho rằng có nhiều khả năng sẽ không có những xung đột tương tự năm 2011 vào nửa đầu năm 2012 và thậm chí là cả năm, nhưng để có thể giải quyết được vấn đề tranh chấp trên biển giữa các nước thì còn là một chặng đường rất dài. Mặc dù vậy vẫn có những hy vọng vào khả năng một bộ quy tắc ứng xử có tính ràng buộc về pháp lý được hình thành, bởi năm 2012 cũng đánh dấu 10 năm bản tuyên bố về ứng xử của các bên được ký kết.
Quan điểm của Việt Nam về vấn đề Biển Đông
Việt Hà, phóng viên RFA
2011-06-20
Việt Hà, phóng viên RFA
2011-06-20
Tiến sĩ Trần Trường Thủy, thuộc Học viện Quan hệ Quốc tế Việt Nam, trả lời phỏng vấn RFA nhân Hội thảo Quốc tế về Biển Đông.
RFA PHOTO
Tiến sĩ Trần Trường Thủy, thuộc Học viện Quan hệ Quốc tế Việt Nam, đang thuyết trình tại Hội thảo Quốc tế về Biển Đông ở Washington DC hôm 20-06-2011.
Tham dự Hội thảo về Biển Đông do Trung tâm nghiên cứu chiến lược quốc tế ở Washington tổ chức, ngoài những học giả đại diện cho nhiều nước như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Úc… còn có các đại diện đến từ Việt Nam.
Nhân dịp này, Tiến sĩ Trần Trường Thủy, thuộc Học viện Quan hệ Quốc tế Việt Nam, người có bài thuyết trình về các diễn biến trên Biển Đông trong hội thảo này; đã dành cho phóng viên Việt Hà của Đài Á Châu Tự Do một cuộc phỏng vấn đặc biệt.
Việt Hà : Câu hỏi đầu tiên mà chúng tôi muốn dành cho ông là với những diễn tiến trên Biển Đông trong thời gian gần đây, căng thẳng trên Biển Đông trong thời gian qua, với những hành động của Trung Quốc mà các giới chức Việt Nam gọi là "hành động gây hấn", nhưng phía Trung Quốc thì nói là Trung Quốc hoàn toàn muốn hợp tác và sống hòa bình với các nước khác, Việt Nam đã có rất nhiều giải pháp như mang vấn đề ra ASEAN, và muốn đưa vấn đề này ra giải quyết theo hướng đa phương, theo ông, sắp tới Việt Nam cần phải có phương pháp nào để làm giảm căng thẳng trên Biển Đông nhằm đi tới giải quyết tranh chấp trên biển Đông?
TS Trần Trường Thủy : Theo tôi thì chính sách của Việt Nam vẫn cần tiếp tục thực hiện và hoạch định mang tính hệ thống mà nó sẽ bao gồm nhiều yếu tố, ngoài yếu tố như bạn nói là mang ra ASEAN hay là đưa ra các diễn đàn đa phương. Chính sách của Việt Nam được thực hiện trên cơ sở là hệ thống, thứ nhất là công khai những vấn đề mà Trung Quốc chèn ép Việt Nam để cho thế giới thấy là các hành động phi pháp của Trung Quốc làm cản trở các hoạt dộng hợp pháp của Việt Nam theo luật pháp quốc tế. Bằng cách như thế thì ta có thể thu hút được sự ủng hộ của công luận.
Điều thứ hai là tùy theo tình hình và sự kiện mà ta có thể đưa các vấn đề ra Diễn Đàn ASEAN cũng như các diễn đàn quốc tế khác, và càng nhiều tiếng nói nêu quan ngại đối với Trung Quốc thì Trung Quốc phải tính kỹ hơn các hành động của mình, mục tiêu là để Trung Quốc phải tính kỹ trong các lợi ich do các hành động hung hăn của mình ở Biển Đông. Làm như thế thì Trung Quốc sẽ phải cân nhắc nhiều hơn, tính toán kỹ hơn trước mỗi hành vi bành trướng.
Cái thứ ba là chúng ta phải tăng cường thực lực của mình nhằm bảo vệ chủ quyền cũng như quyền chủ quyền các lợi ích, cũng như quyền tài phán của Việt Nam ở Biển Đông theo Công Ước Luật Biển Năm 1982. Và cơ bản nhất của chính sách của Việt Nam là tuân thủ theo luật pháp quốc tế, sử dụng luật pháp quốc tế và ngoại giao là các phương tiện chính, mà mục đích là giũ ổn định trên Biển Đông và tiếp tục thực hiện các hoạt động nhằm thực thi các lợi ích của mình theo Công Ước Luật Biển.
Việt Hà : Việt Nam cũng kêu gọi sự tham gia của các nước khác trong việc giải quyết tranh chấp trên biển Đông, mà ở đây chúng ta không quên các nước lớn như là Mỹ, hay Nhật và Mỹ là quan trọng. Nhưng mà Mỹ đang có những vấn đề khó khăn về kinh tế, về ngân sách, và chính bản thân nước Mỹ cũng không thông qua Công Ước quốc tế về luật Biển, và do đó sẽ rất khó khăn cho nước Mỹ khi can thiệp vào vấn đề Biển Đông. Vậy theo ông, Việt Nam cần phải làm như thế nào để khiến nước Mỹ tham gia nhiều hơn vào vấn đề Biển Đông? Ông nhìn nhận khả năng nước Mỹ tham gia sắp tới như thế nào?
TS Trần Trường Thủy : Theo quan điểm cá nhân tôi thì Biển Đông liên quan đến lợi ích của nhiều nước, ngoài vấn đề tranh chấp liên quan giữa các bên tranh chấp trực tiếp, nó còn là vấn đề của khu vực, liên quan tới các nước trong khu vực hay là những vấn đề liên quan đến nhiều nước bên ngoài như hòa bình và ổn định, tự do hàng hải, hàng không qua Biển Đông, liên quan đến lợi ích các nước ngoài khu vực trong đấy thì lợi ích của Mỹ là quan trọng như Ngoại Trưởng Mỹ Hillary Clinton đã tuyên bố các lợi ích quốc gia của Mỹ ở Biển Đông, thì như thế Mỹ can dự hay như bà nói là can thiệp vào Biển Đông thì trên cơ sở lợi ích của Mỹ.
Và cái phương thức đối ngoại của chúng ta là tăng các điểm đồng lợi ích, như vấn đề nào đồng lợi ích trong chính sách đối ngoại của Việt Nam mà cũng lợi ích thì chúng ta cùng khai thác. Trong đấy, đối với chính sách Biển Đông thì chúng tôi nghĩ là càng nhiều sự đan xen lợi ích quốc tế ở Biển Đông thì càng tốt trong việc biến Biển Đông thành vấn đề của khu vực và của thế giới, và qua đó kiềm chế các hành động có thể hung hăn hay hiếu chiến của Trung Quốc, và giữ hòa bình và ổn định để phục vụ lợi ích của ta.
Mỹ họ có nhiều cách để họ làm và tôi nghĩ bây giờ Mỹ cũng đang tìm cách phê chuẩn Công Ước Luật Biển như bà thấy hôm nay tại Hội Thảo. Nhưng mà kể cả Mỹ không phê chuẩn Công Ước thì họ có nhiều cách để can thiệp kể cả bằng lời nói, kể cả bằng hành động. Và hành động của Mỹ cũng có ảnh hưởng đến không chỉ lập trường và chính sách của Trung Quốc mà còn ảnh hưởng đến các nước ASEAN, đến tính đoàn kết trong ASEAN và như thế là rất quan trọng trong việc điều chỉnh hành vi của các bên liên quan.
Việt Hà : Vấn đề tranh chấp trên Biển Đông chúng ta nói đến cái COC. Chúng ta có DOC năm 2002, nhưng bây giờ vẫn chưa có COC, và mọi người nói rằng ngoài vấn đề Trung Quốc không có tích cực, còn có vấn đề là các mâu thuẫn giữa các nước ASEAN, trong đó có các nước có lợi ích trên Biển Đông như là Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei. Vậy thì theo ông, những sự khác biệt đấy trong ASEAN và Việt Nam là gì và Việt Nam sẵn sàng đến mức độ nào để có thể gạt sang bên các khác biệt để cùng nhau giải quyết vấn đề?
TS Trần Trường Thủy : Theo tôi, Biển Đông có nhiều vấn đề như tôi đã nói, có những vấn đề nó chỉ liên quan đến lợi ích của các bên trực tiếp, ví dụ như tranh chấp song phương hay là tranh chấp đa phương, còn có những vấn đề liên quan đến tất cả các nước ASEAN vì các nước ASEAN đều có lợi ích cũng như có tinh thần đoàn kết ở đây. Riêng đối với vấn đề COC như chị nói thì ASEAN không có mâu thuẫn trong vấn đề COC và tất cả các nước ASEAN đều mong muốn có một COC, chỉ có là chưa đạt được thỏa thuận với Trung Quốc mà thôi, chớ không phải là trong nội bộ ASEAN. Kể cả trong tuyên bố cấp cao ASEAN vừa qua ở Indonesia các nhà lãnh đạo ASEAN cũng đã kêu gọi tiến tới một COC vào năm 2012. Đấy là đồng thuận trong ASEAN về vấn đề đấy.
Lợi ích của nhiều quốc gia
Việt Hà : Tôi xin hòi ông một điều là ASEAN hoạt động trên nguyên tắc là vì lợi ích của tất cả các quốc gia liên quan, vậy thì có các nước nhỏ không có mối liên quan gì trên Biển Đông, không có một lợi ích gì trên Biển Đông mà lại chịu ảnh hưởng bởi Trung Quốc thì họ sẽ không quan tâm lắm trong việc giải quyết vấn đề biển Đông, nhất là các năm tới ghế chủ tịch lại thuộc vào các nước như vậy.
TS Trần Trường Thủy : Trong ASEAN thì có thể không đồng thuận trong vấn đề khác biệt lợi ích, nhưng mà riêng đối với vấn đề COC thì ASEAN đã đồng thuận, tất cả các nước liên quan cũng như không liên quan trực tiếp đến tranh chấp nhưng mà đều chia sẻ các yêu cầu về hòa bình ổn định cũng như coi cái DOC đã ký giữa ASEAN và Trung Quốc như mong muốn và một cái COC trong tương lai cũng là giữa ASEAN và Trung Quốc.
Việt Hà : Muốn hỏi ông một câu nữa liên quan tới cái hoạt động phối hợp giữa 3 nước Việt Nam, Philippine và Trung Quốc trên biển Đông vào năm 2005. Liệu có thể thực hiện được một phối hợp tương tự như vậy như một phương thức giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, và theo ông Việt Nam có thể làm được việc đó hay không? Và để làm được việc thì cần những điều kiện gì?
TS Trần Trường Thủy : Cái thỏa thuận như chị nói là cái thỏa thuận gọi là hợp tác cùng phát triển trên Biển Đông. Thực ra đây là một phương cách mà cũng là thông lệ trong quốc tế, cũng như luật pháp quốc tế cho phép, trong khi các bên mà không giải quyết được tranh chấp thì các bên cùng gát lại tranh chấp để cùng phát triển hay cùng khai thác các tiềm năng, thì Việt Nam đã tham gia rất nhiều và về nguyên tắc là ủng hộ các giải pháp cũng phát triển. Vấn đề là đề tìm ra các khu vực cũng như phương thức hợp tác thì cần phải sự đồng thuận của tất cả các bên liên quan. Và theo quan điểm của Trung Quốc mà cùng phát triển trong khu vực đường lưỡi bò thì không chấp nhận được bời các nước chung quanh, kể cả Việt Nam.
Việt Hà : Ông có hy vọng gì về triển vọng giải quyết tranh chấp biển Đông trong thời gian tới?
TS Trần Trường Thủy : Tôi nghĩ là tranh chấp về chủ quyền đối với Biển Đông thì không thể giải quyết trong tương lai gần hạn, hay kể cả tương lai trung hạn, do đó cái phương án khả quan là các bên tìm cách giữ hòa bình ổn định ở Biển Đông và thu hẹp phạm vi tranh chấp càng nhiều càng tốt. Và các khu vực ngoài phạm vi tranh chấp thì các nước có quyền hành động theo cơ sở của luật pháp quốc tế, nhất là Công Ước Luật Biển.
Việt Hà : Xin hỏi ông câu cuối cùng. Trong cuộc hội thảo hôm nay ông nghe phát biểu của nhiều học giả trong đó có học giả Trung quốc về bản đồ đường lưỡi bò cũng như những phát biểu quan ngại về các hành động gần đây của Trung Quốc. Ông có cảm nghĩ gì từ những gì mà ông nghe từ buổi hội thảo này và ông có nghĩ từ cuộc hội thảo này có thể hy vọng là có được sáng kiến nào đề ra để giải quyết cuộc tranh chấp hay không?
TS Trần Trường Thủy : Thực ra cái hội thảo này là một hội thảo rất hay trong việc nêu bật vấn đề Biển Đông trong cộng đồng các học giả quốc tế nói riêng cùng như trong cộng đồng thế giới nói chung thì thế giới càng quan tâm nhiều đến Biển Đông thì như tôi nói lúc đầu là nó sẽ càng có lợi. Còn cụ thể đối với các nội dung hội thảo thì các học giả Trung Quốc cũng đưa ra nhiều lập trường, lập luận để bảo vệ các chính sách của họ. Theo các nghiên cứu của chúng tôi thì những cái này nó không phải mới mà chẳng qua là họ lập lại trên các diễn đàn thế này thế kia. Và cái hay của hội thảo này là mọi người chỉ ra cho thấy là Trung Quốc có lời nói và hành động khác nhau thế nào.
Đa số thống nhất là chính hành động hung hăng, thậm chí hiếu chiến của Trung Quốc chính là các tác nhân chính gây căng thẳng trong khu vực. Và đấy là một cái đồng thuận rất lớn của quốc tế đối với Trung Quốc và tôi nghĩ là càng nhiều tiếng nói như thế và càng đến tai các quan chức cũng như chính phủ Trung Quốc thì họ cũng phải sụy nghĩ như thế nào để điều chỉnh chính sách, mục đích là vì lợi ích của họ thôi, nhưng mà giữ được hòa bình và ổn định ở Biển Đông.
Việt Hà : Cảm ơn ông.
Hội thảo Quốc tế về Biển Đông diễn ra trong hai ngày 20 và 21 tháng 6-2011 tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược quốc tế CSIS ở thủ đô Washington của Hoa Kỳ.
Cuộc Hội thào diễn ra trong bối cảnh những tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông giữa Trung Quốc với các nước láng giềng, đặc biệt là Việt Nam, ngày càng căng thẳng.
Tham dự Hội thảo về Biển Đông do Trung tâm nghiên cứu chiến lược quốc tế ở Washington tổ chức, ngoài những học giả đại diện cho nhiều nước như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Úc… còn có các đại diện đến từ Việt Nam.
Nhân dịp này, Tiến sĩ Trần Trường Thủy, thuộc Học viện Quan hệ Quốc tế Việt Nam, người có bài thuyết trình về các diễn biến trên Biển Đông trong hội thảo này; đã dành cho phóng viên Việt Hà của Đài Á Châu Tự Do một cuộc phỏng vấn đặc biệt.
Việt Hà : Câu hỏi đầu tiên mà chúng tôi muốn dành cho ông là với những diễn tiến trên Biển Đông trong thời gian gần đây, căng thẳng trên Biển Đông trong thời gian qua, với những hành động của Trung Quốc mà các giới chức Việt Nam gọi là "hành động gây hấn", nhưng phía Trung Quốc thì nói là Trung Quốc hoàn toàn muốn hợp tác và sống hòa bình với các nước khác, Việt Nam đã có rất nhiều giải pháp như mang vấn đề ra ASEAN, và muốn đưa vấn đề này ra giải quyết theo hướng đa phương, theo ông, sắp tới Việt Nam cần phải có phương pháp nào để làm giảm căng thẳng trên Biển Đông nhằm đi tới giải quyết tranh chấp trên biển Đông?
TS Trần Trường Thủy : Theo tôi thì chính sách của Việt Nam vẫn cần tiếp tục thực hiện và hoạch định mang tính hệ thống mà nó sẽ bao gồm nhiều yếu tố, ngoài yếu tố như bạn nói là mang ra ASEAN hay là đưa ra các diễn đàn đa phương. Chính sách của Việt Nam được thực hiện trên cơ sở là hệ thống, thứ nhất là công khai những vấn đề mà Trung Quốc chèn ép Việt Nam để cho thế giới thấy là các hành động phi pháp của Trung Quốc làm cản trở các hoạt dộng hợp pháp của Việt Nam theo luật pháp quốc tế. Bằng cách như thế thì ta có thể thu hút được sự ủng hộ của công luận.
Điều thứ hai là tùy theo tình hình và sự kiện mà ta có thể đưa các vấn đề ra Diễn Đàn ASEAN cũng như các diễn đàn quốc tế khác, và càng nhiều tiếng nói nêu quan ngại đối với Trung Quốc thì Trung Quốc phải tính kỹ hơn các hành động của mình, mục tiêu là để Trung Quốc phải tính kỹ trong các lợi ich do các hành động hung hăn của mình ở Biển Đông. Làm như thế thì Trung Quốc sẽ phải cân nhắc nhiều hơn, tính toán kỹ hơn trước mỗi hành vi bành trướng.
Cái thứ ba là chúng ta phải tăng cường thực lực của mình nhằm bảo vệ chủ quyền cũng như quyền chủ quyền các lợi ích, cũng như quyền tài phán của Việt Nam ở Biển Đông theo Công Ước Luật Biển Năm 1982. Và cơ bản nhất của chính sách của Việt Nam là tuân thủ theo luật pháp quốc tế, sử dụng luật pháp quốc tế và ngoại giao là các phương tiện chính, mà mục đích là giũ ổn định trên Biển Đông và tiếp tục thực hiện các hoạt động nhằm thực thi các lợi ích của mình theo Công Ước Luật Biển.
Việt Hà : Việt Nam cũng kêu gọi sự tham gia của các nước khác trong việc giải quyết tranh chấp trên biển Đông, mà ở đây chúng ta không quên các nước lớn như là Mỹ, hay Nhật và Mỹ là quan trọng. Nhưng mà Mỹ đang có những vấn đề khó khăn về kinh tế, về ngân sách, và chính bản thân nước Mỹ cũng không thông qua Công Ước quốc tế về luật Biển, và do đó sẽ rất khó khăn cho nước Mỹ khi can thiệp vào vấn đề Biển Đông. Vậy theo ông, Việt Nam cần phải làm như thế nào để khiến nước Mỹ tham gia nhiều hơn vào vấn đề Biển Đông? Ông nhìn nhận khả năng nước Mỹ tham gia sắp tới như thế nào?
TS Trần Trường Thủy : Theo quan điểm cá nhân tôi thì Biển Đông liên quan đến lợi ích của nhiều nước, ngoài vấn đề tranh chấp liên quan giữa các bên tranh chấp trực tiếp, nó còn là vấn đề của khu vực, liên quan tới các nước trong khu vực hay là những vấn đề liên quan đến nhiều nước bên ngoài như hòa bình và ổn định, tự do hàng hải, hàng không qua Biển Đông, liên quan đến lợi ích các nước ngoài khu vực trong đấy thì lợi ích của Mỹ là quan trọng như Ngoại Trưởng Mỹ Hillary Clinton đã tuyên bố các lợi ích quốc gia của Mỹ ở Biển Đông, thì như thế Mỹ can dự hay như bà nói là can thiệp vào Biển Đông thì trên cơ sở lợi ích của Mỹ.
Và cái phương thức đối ngoại của chúng ta là tăng các điểm đồng lợi ích, như vấn đề nào đồng lợi ích trong chính sách đối ngoại của Việt Nam mà cũng lợi ích thì chúng ta cùng khai thác. Trong đấy, đối với chính sách Biển Đông thì chúng tôi nghĩ là càng nhiều sự đan xen lợi ích quốc tế ở Biển Đông thì càng tốt trong việc biến Biển Đông thành vấn đề của khu vực và của thế giới, và qua đó kiềm chế các hành động có thể hung hăn hay hiếu chiến của Trung Quốc, và giữ hòa bình và ổn định để phục vụ lợi ích của ta.
Mỹ họ có nhiều cách để họ làm và tôi nghĩ bây giờ Mỹ cũng đang tìm cách phê chuẩn Công Ước Luật Biển như bà thấy hôm nay tại Hội Thảo. Nhưng mà kể cả Mỹ không phê chuẩn Công Ước thì họ có nhiều cách để can thiệp kể cả bằng lời nói, kể cả bằng hành động. Và hành động của Mỹ cũng có ảnh hưởng đến không chỉ lập trường và chính sách của Trung Quốc mà còn ảnh hưởng đến các nước ASEAN, đến tính đoàn kết trong ASEAN và như thế là rất quan trọng trong việc điều chỉnh hành vi của các bên liên quan.
Việt Hà : Vấn đề tranh chấp trên Biển Đông chúng ta nói đến cái COC. Chúng ta có DOC năm 2002, nhưng bây giờ vẫn chưa có COC, và mọi người nói rằng ngoài vấn đề Trung Quốc không có tích cực, còn có vấn đề là các mâu thuẫn giữa các nước ASEAN, trong đó có các nước có lợi ích trên Biển Đông như là Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei. Vậy thì theo ông, những sự khác biệt đấy trong ASEAN và Việt Nam là gì và Việt Nam sẵn sàng đến mức độ nào để có thể gạt sang bên các khác biệt để cùng nhau giải quyết vấn đề?
TS Trần Trường Thủy : Theo tôi, Biển Đông có nhiều vấn đề như tôi đã nói, có những vấn đề nó chỉ liên quan đến lợi ích của các bên trực tiếp, ví dụ như tranh chấp song phương hay là tranh chấp đa phương, còn có những vấn đề liên quan đến tất cả các nước ASEAN vì các nước ASEAN đều có lợi ích cũng như có tinh thần đoàn kết ở đây. Riêng đối với vấn đề COC như chị nói thì ASEAN không có mâu thuẫn trong vấn đề COC và tất cả các nước ASEAN đều mong muốn có một COC, chỉ có là chưa đạt được thỏa thuận với Trung Quốc mà thôi, chớ không phải là trong nội bộ ASEAN. Kể cả trong tuyên bố cấp cao ASEAN vừa qua ở Indonesia các nhà lãnh đạo ASEAN cũng đã kêu gọi tiến tới một COC vào năm 2012. Đấy là đồng thuận trong ASEAN về vấn đề đấy.
Lợi ích của nhiều quốc gia
Việt Hà : Tôi xin hòi ông một điều là ASEAN hoạt động trên nguyên tắc là vì lợi ích của tất cả các quốc gia liên quan, vậy thì có các nước nhỏ không có mối liên quan gì trên Biển Đông, không có một lợi ích gì trên Biển Đông mà lại chịu ảnh hưởng bởi Trung Quốc thì họ sẽ không quan tâm lắm trong việc giải quyết vấn đề biển Đông, nhất là các năm tới ghế chủ tịch lại thuộc vào các nước như vậy.
TS Trần Trường Thủy : Trong ASEAN thì có thể không đồng thuận trong vấn đề khác biệt lợi ích, nhưng mà riêng đối với vấn đề COC thì ASEAN đã đồng thuận, tất cả các nước liên quan cũng như không liên quan trực tiếp đến tranh chấp nhưng mà đều chia sẻ các yêu cầu về hòa bình ổn định cũng như coi cái DOC đã ký giữa ASEAN và Trung Quốc như mong muốn và một cái COC trong tương lai cũng là giữa ASEAN và Trung Quốc.
Việt Hà : Muốn hỏi ông một câu nữa liên quan tới cái hoạt động phối hợp giữa 3 nước Việt Nam, Philippine và Trung Quốc trên biển Đông vào năm 2005. Liệu có thể thực hiện được một phối hợp tương tự như vậy như một phương thức giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, và theo ông Việt Nam có thể làm được việc đó hay không? Và để làm được việc thì cần những điều kiện gì?
TS Trần Trường Thủy : Cái thỏa thuận như chị nói là cái thỏa thuận gọi là hợp tác cùng phát triển trên Biển Đông. Thực ra đây là một phương cách mà cũng là thông lệ trong quốc tế, cũng như luật pháp quốc tế cho phép, trong khi các bên mà không giải quyết được tranh chấp thì các bên cùng gát lại tranh chấp để cùng phát triển hay cùng khai thác các tiềm năng, thì Việt Nam đã tham gia rất nhiều và về nguyên tắc là ủng hộ các giải pháp cũng phát triển. Vấn đề là đề tìm ra các khu vực cũng như phương thức hợp tác thì cần phải sự đồng thuận của tất cả các bên liên quan. Và theo quan điểm của Trung Quốc mà cùng phát triển trong khu vực đường lưỡi bò thì không chấp nhận được bời các nước chung quanh, kể cả Việt Nam.
Việt Hà : Ông có hy vọng gì về triển vọng giải quyết tranh chấp biển Đông trong thời gian tới?
TS Trần Trường Thủy : Tôi nghĩ là tranh chấp về chủ quyền đối với Biển Đông thì không thể giải quyết trong tương lai gần hạn, hay kể cả tương lai trung hạn, do đó cái phương án khả quan là các bên tìm cách giữ hòa bình ổn định ở Biển Đông và thu hẹp phạm vi tranh chấp càng nhiều càng tốt. Và các khu vực ngoài phạm vi tranh chấp thì các nước có quyền hành động theo cơ sở của luật pháp quốc tế, nhất là Công Ước Luật Biển.
Việt Hà : Xin hỏi ông câu cuối cùng. Trong cuộc hội thảo hôm nay ông nghe phát biểu của nhiều học giả trong đó có học giả Trung quốc về bản đồ đường lưỡi bò cũng như những phát biểu quan ngại về các hành động gần đây của Trung Quốc. Ông có cảm nghĩ gì từ những gì mà ông nghe từ buổi hội thảo này và ông có nghĩ từ cuộc hội thảo này có thể hy vọng là có được sáng kiến nào đề ra để giải quyết cuộc tranh chấp hay không?
TS Trần Trường Thủy : Thực ra cái hội thảo này là một hội thảo rất hay trong việc nêu bật vấn đề Biển Đông trong cộng đồng các học giả quốc tế nói riêng cùng như trong cộng đồng thế giới nói chung thì thế giới càng quan tâm nhiều đến Biển Đông thì như tôi nói lúc đầu là nó sẽ càng có lợi. Còn cụ thể đối với các nội dung hội thảo thì các học giả Trung Quốc cũng đưa ra nhiều lập trường, lập luận để bảo vệ các chính sách của họ. Theo các nghiên cứu của chúng tôi thì những cái này nó không phải mới mà chẳng qua là họ lập lại trên các diễn đàn thế này thế kia. Và cái hay của hội thảo này là mọi người chỉ ra cho thấy là Trung Quốc có lời nói và hành động khác nhau thế nào.
Đa số thống nhất là chính hành động hung hăng, thậm chí hiếu chiến của Trung Quốc chính là các tác nhân chính gây căng thẳng trong khu vực. Và đấy là một cái đồng thuận rất lớn của quốc tế đối với Trung Quốc và tôi nghĩ là càng nhiều tiếng nói như thế và càng đến tai các quan chức cũng như chính phủ Trung Quốc thì họ cũng phải sụy nghĩ như thế nào để điều chỉnh chính sách, mục đích là vì lợi ích của họ thôi, nhưng mà giữ được hòa bình và ổn định ở Biển Đông.
Việt Hà : Cảm ơn ông.
Hội thảo Quốc tế về Biển Đông diễn ra trong hai ngày 20 và 21 tháng 6-2011 tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược quốc tế CSIS ở thủ đô Washington của Hoa Kỳ.
Cuộc Hội thào diễn ra trong bối cảnh những tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông giữa Trung Quốc với các nước láng giềng, đặc biệt là Việt Nam, ngày càng căng thẳng.
Web page Updated ngày 28/12/2011